Over de kaart “de wereld” wordt gezegd dat het doel bereikt is. Men heeft zijn weg in het leven gevonden. De dansende androgyne figuur ademt een sfeer uit van algehele gelukzaligheid. Hij waant zich vrij, maar is omgeven door een ovale laurierkrans die tevens een begrenzing vormt van zijn bewegingsvrijheid. Is de betekenis van de kaart niet eerder te zoeken in een “staat van zijn” ? Gelukkig zijn met wie je bent, zowel met je sterke als je zwakke punten, het leven kunnen nemen met vreugde en verdriet?
Op twee manieren laat “De wereld” van de Visconti-Sforza tarot deck een meer genuanceerd beeld zien:
1. Een kasteel verheft zich uit een golvend landschap of zee. De stevige burcht voldoet aan de behoefte van de mens om zich veilig te voelen. Men ontstijgt het lot en waant zich superieur eraan. Maar dan zien we dat het kasteel uit zijn voegen groeit. Alle ruimte is volgebouwd, er is geen bewegingsmogelijkheid of groei meer mogelijk. Snel zal een einde komen aan het comfortabele gevoel dat het kasteel biedt en zullen de bewoners hun horizon weer willen verbreden. Het lot zal hen onherroepelijk weer uit hun comfortabele positie trekken. De cyclus kan weer opnieuw aanvangen in de reis naar het onbekende van de Nar.
2. Twee engeltjes ondersteunen de ronde schijf waarin de burcht afgebeeld staat.
Het ene engeltje kijkt vrolijk en kijkt naar wat er bereikt is. Zelfverzekerd en voldaan showt hij het resultaat: een ego strelend tafereel.
Het andere engeltje kijkt sip en wijst naar zijn hart. De wereld bestaat niet alleen uit louter vrolijkheid, lijkt het verdrietige engeltje te zeggen. Wie zou zijn hart gebroken hebben? Of treurt hij omdat de werkelijke waarden van het leven onder geschoffeld dreigen te worden?
Aan de rechterkant van de schijf zie je de opkomst van een maansikkel. Deze verwijst naar het cyclische in het leven. Alles is veranderlijk en veiligheid is een illusie.
Dali gaat nog verder met de harde realiteit van de mensenwereld bloot te leggen. Zijn wereldbeeld was wellicht gekleurd door persoonlijke jeugdtrauma’s, de twee wereldoorlogen en de Spaanse burgeroorlog die zijn leven doorkruisten. Het donkere woeste en trieste beest, getralied met uitgestrekte poot is zowel angstaanjagend als meelijwekkend. In hoeverre is het streven van de één niet de nachtmerrie van de ander? De drie gratiën, toonbeeld van onschuld, staan geketend, klaar om verslonden te worden. Zullen Geloof, Hoop en Liefde het redden? Dali breekt radicaal met het idyllische beeld dat zijn oorsprong vind in de “tarot de Marseille” en die bijna letterlijk gekopieerd werd door Rider Waite.
Alles is veranderlijk. Zo ook de “wereld” die wij voor onszelf hebben geschapen. De kunst is om een innerlijke wereld te scheppen waarin je vrede hebt met de uiterlijke. Een veilige plek zonder oordelen, waar je tot rust kan komen. Wil je de wereld veranderen, begin dan bij jezelf.
© Anneliese Melens
